化学前沿
|
分子机器的回顾与展望——2016年诺贝尔化学奖简介
黄甫1 , 赵伟1 , 车延科1 , 江华2
1. 中国科学院化学研究所光化学实验室 北京 100190;
2. 北京师范大学化学学院 北京 100875
Review and Prospect of Molecular Machines:Introduction to Nobel Prize in Chemistry 2016
HUANG Fu1 , ZHAO Wei1 , CHE Yan-Ke1 , JIANG Hua2
1. Institute of Chemistry, Chinese Academy of Sciences, Beijing 100190, China;
2. College of Chemistry, Beijing Normal University, Beijing 100875, China
摘要: 1983年,让-皮埃尔·索瓦日将2个环形分子连接在一起形成链,并将其命名为索烃。2个互锁的环可以彼此相对移动,这是第一个分子机器的雏形。1991年,詹姆斯·弗雷泽·斯托达特制备了一种轮烷,并展示了分子轴上的分子环能够沿着轴移动。基于轮烷,他设计研发了分子电梯和分子肌肉等分子机器。1999年,伯纳德·费林加成为第一个开发分子马达的人,并且根据它设计制造出分子汽车。基于上述3位科学家在分子机器研究领域的杰出贡献,他们分享了2016年诺贝尔化学奖。
关键词: 分子机器 ,
索烃 ,
轮烷 ,
分子马达 ,
诺贝尔化学奖
基金资助: 国家自然科学基金(21332008)
通讯作者:
江华,E-mail:jiangh@bnu.edu.cn;车延科,E-mail:ykche@iccas.ac.cn
E-mail: jiangh@bnu.edu.cn;ykche@iccas.ac.cn
引用本文:
黄甫, 赵伟, 车延科, 江华. 分子机器的回顾与展望——2016年诺贝尔化学奖简介[J]. 化学教育(中英文), 2016, 37(22): 1-5
[1]
Leigh D A. Angew. Chem. Int. Ed.,2016, 55, DOI:10.1002/anie.201609841
[2]
Balzani V,Credi A,Raymo F,et al. Angew. Chem. Int. Ed.,2000, 39(19):3348-3391
[3]
Frisch H, Martin I, Mark H. Monatsh. Chem.,1953, 84(2):250-256
[4]
Lüttringhaus A, Cramer F,Prinzbach H, et al. Justus Liebigs Ann. Chem.,1958, 613(1):185-198
[5]
Wasserman E.J. Am. Chem. Soc.,1960, 82(16):4433-4434
[6]
Schill G,Lüttringhaus A. Angew. Chem. Int. Ed.,1964, 3(8):546-547
[7]
Schill G. Chem. Ber.,1967, 100(6):2021-2037
[8]
Vetter W,Schill G. Tetrahedron,1967, 23(7):3079-3093
[9]
Harrison I T, Harrison S. J. Am. Chem. Soc.,1967, 89(22):5723-5724
[10]
Notizen. Nachr.Chem.,1967, 15(9):149-150
[11]
Schill G, Zollenkopf H. Justus Liebigs Ann. Chem.,1969, 721(1):53-74
[12]
Dietrich-Buchecker C O,Sauvage J P,Kintzinger J P.Tetrahedron Lett.,1983, 24(46):5095-5098
[13]
Cesario M, Dietrich-Buchecker C,Guilhem J, et al. J. Chem. Soc. Chem. Commun.,1985(5):244-247
[14]
Livoreil A, Dietrich-Buchecker C O,Sauvage J P. J. Am. Chem. Soc.,1994, 116(20):9399-9400
[15]
Jiménez M C, Dietrich-Buchecker C,Sauvage J P. Angew. Chem. Int. Ed.,2000, 39(18):3284-3287
[16]
Anelli P L, Spencer N,Stoddart J F. J. Am. Chem. Soc.,1991, 113(13):5131-5133
[17]
Bissell R A,Còrdova E,Kaifer A E, et al. Nature,1994, 369(6476):133-137
[18]
Badji? J D, Balzani V,Credi A, et al.Science,2004, 303(5665):1845-1849
[19]
Huang T J,Brough B,Hoa C-M,et al. Appl. Phys. Lett.,2004, 85(22):5391-5193
[20]
Liu Y, Flood A H,Bonvallet P A, et al.J. Am. Chem. Soc.,2005, 127(27):9745-9759
[21]
Amabilino D B, Dietrich-Buchecker C O,Livoreil A, et al. J. Am. Chem. Soc.,1996, 118(16):3905-3913
[22]
Blount J F,Finocchiaro P, Gust D, et al.J. Am. Chem. Soc.,1973, 95(21):7019-7029
[23]
Iwamura H. J. Chem. Soc.,Chem. Commun.,1973(7):232-232
[24]
Mislow K.Acc. Chem. Res.,1976, 9(1):26-33
[25]
ōki M. Angew. Chem. Int. Ed.,1976, 15(2):87-93
[26]
王光霞, 车延科, 江华.化学进展, 2014, 26(6):909-918
[27]
邓超, 韩军, 滕明瑜, 等. 化学进展, 2010, 22(6):1021-1034
[28]
Koumura N,Zijlstra R W J,Delden R A van,et al.Nature,1999, 401(6749):152-155
[29]
Vachon J, Carroll G T, Pollard M M, et al. Motor. Photochem.Photobiol. Sci.,2014, 13(2):241-246
[30]
Eelkema R, Pollard M M, Vicario J, et al. Nature,2006, 440(7081):163-163
[31]
Kudernac T, Ruangsupapichat N,ParschauM,et al. Nature,2011, 479(7372):208-211
[32]
Feynman R P. Caltech Eng. Sci.,1960, 23(5):22-36
[33]
The Nobel Prize in Chemistry 2016-Advanced Information. http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/2016/advanced.html